نگاهی به انیمیشن «افسانه سپهر»؛ هدف گذاری نادرست در یافتن مخاطب

به گزارش خبرنگار مهر، انیمیشن «افسانه سپهر» به کارگردانی عماد رحمانی و مهرداد محرابی روز گذشته ۱۳ بهمن در خانه جشنواره برای اهالی رسانه به نمایش درآمد. به همین بهانه لیلا محمودی شرق عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران در یادداشتی به ویژگی‌ها و نقاط ضعف و قوت این انیمیشن پرداخته است.

در این یادداشت آمده است:

«هدف گذاری نادرست در یافتن مخاطب

زندگی سپهر که همراه پدر و مادرش در یک روستای با صفا زندگی می‌کنند در یک روز طوفانی اسیر دیو دریا به نام بدنام می شود. بدنام دهکده را آتش می زند و همه اهالی روستا را تسری می کند. سپهر به همراه بچه پلنگش بابو از طرف ماهان ماموریت پیدا می کند تا بدنام را شکست دهد.

هنر صنعت انیمیشن در ایران روند رو به رشد و مطلوبی را در چند سال اخیر طی کرده و می کند. تمرکز هنرمندان جوان و مهندسان و کارشناسان رشته های مختلف کامپیوتری از یکسو و جذابیت های هنر پویانمایی چه به واسطه عنصری به نام سینما و چه به دلیل پولساز بودن آن بر این هنر صنعت سبب شده تا تولیدات سینمای ایران در این شاخه نیز رشد قابل قبولی داشته باشد.

اما این همه ماجرا نیست و به هر حال سینمای ایران اقتضائات خاص خودش را دارد. اول اینکه همچنان فهم عامه مردم از انیمیشن، همان کارتون برای قشر سنی کودک و نوجوان است و بخش های زیادی از سینماروها نیز این مقوله را متعلق به بزرگسال نمی دانند. دوم اینکه متاسفانه در حوزه تولیدات انیمیشن هنوز نتوانستیم جایگاه قابل قبولی به لحاظ قهرمان سازی و برندسازی نزد عامه مردم کسب کنیم و این یکی از بزرگترین معضلات انیمیشن ما محسوب می شود. اقتضائات خاص و مناسبات پیچیده اکران نیز یکی دیگر از محدودیت هایی است که انیمیشن ایران را همواره با چالش های جدی مواجه ساخته است.

از همه اینها که بگذریم اما ضعف مفرط اکثر قریب به اتفاق تولیدات انیمیشن سینمای ایران در چند سال اخیر بی توجهی یا کم توجهی به عنصر فیلمنامه و ذائقه مخاطب است. یعنی دست اندرکاران ساخت اینگونه آثار هرقدر تلاش های قابل توجهی برای ارتقای کیفی محصولات خود در بخش ساختاری به‌عمل می آورند در مقابل بی تفاوتی به ۲ عنصر مهم ذائقه و خواست روز مخاطب (مخاطبان) هدف و نادیده گرفتن فیلمنامه تمام تلاش های آنان را بر باد می دهد. اتفاقی که دقیقا برای انیمیشن جذاب «افسانه سپهر» نیز رخ داده است.

در این انیمیشن با ساختاری قابل تامل و انیمه هایی زیباتر مواجهیم اما در نقطه مقابل در بخش مفهومی یا محتوایی آنقدر با داستانک‌های بسیار زیاد و شخصیت‌های پر تعداد طرف هستیم که حتی مخاطب بزرگسال هم در لحظاتی از فیلم برای پیدا کردن ارتباط بین داستانک‌ها با داستان اصلی و همچنین ربط دادن شخصیت‌ها به هم دچار سردرگمی می شود. از طرف دیگر به نظر می رسد در بخش فیلمنامه برای مخاطب اصلی اثر هیچ گونه هدف گذاری صورت نگرفته چرا که در بخش‌هایی از کار فضا به سمت و سوی آثاری با هدف مخاطب کودک، در بخش‌های دیگر با هدف مخاطب نوجوان و در برخی بخش‌ها نیز با هدف مخاطب بزرگسال جلو رفته و در انتها نیز معلوم نمی شود بالاخره مخاطب این فیلم کدام رده سنی است.

توجه به قهرمانان ایران باستان و افسانه ها و اسطوره ها یکی از نکات تحسین برانگیز فیلمنامه است که در پیوند با نگاه دینی بسیار شایسته سازندگان اثر جایگاه بالایی پیدا می کند اما به دلیل اینکه اطلاعات جزئی درباره شخصیت های موصوف داده نمی شود حتی برخی مخاطبان بزرگسال نیز از شناخت دقیق آن قهرمان اسطوره ای محروم می مانند چه برسد به قشر کودک و نوجوان.

ریتم اثر نیز بسیار کند پیش می رود و یک سوم پایانی که فیلم تلاش می کند تا با سرعت و ضرباهنگ خوبی به فینال برسد به دلیل اینکه مخاطب در دو سوم ابتدایی و اواسط کار بی حوصله و خسته شده نادیده گرفته می شود.

در مجموع «افسانه سپهر» تلاش قابل احترامی از یک گروه جوان با انگیزه و کاربلد در حوزه انیمیشن است. گروهی که تجارب این انیمیشن بدون تردید به آنها خواهد آموخت تا در آثار بعدی خود حتما نگاه ویژه‌ای به ۲ مقوله مهم ذائقه روز مخاطب هدف و فیلمنامه شان داشته باشند.»