رسالت تئاتر همواره حق‌گویی و ایستادگی در برابر ظلم است
محمدحسین اسحاقی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به فعالیت‌های هنری خود در خصوص ایده نمایش «ازدواج دیو و پنیر» اظهار کرد: در واقع آغاز این راه با من نبود، هرچند در زمینه‌های بازیگری و کارگردانی در تئاتر، سینما و تلویزیون فعالیت دارم و با بسیاری از بزرگان این عرصه همکاری می‌کنم. از جمله این افراد می‌توان به آقای هادی مرزبان، فرهاد آئیش، نادر فلاح، علی مشهدی، علی رویین‌تن، احسان فلاحت‌پیشه و شهروز دل اشاره کرد.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: آغاز کار نمایشنامه ازدواج دیو و پنیر به حدود ۵ یا ۶ سال پیش باز می‌گردد. احمد صالحیان که استاد من هستند، متن این نمایش را نوشته‌اند. زمانی که من وارد گروه شدم، نقش حسنک را به من سپردند و ضمن اینکه صالحیان کارگردانی این نمایش را بر عهده داشتند، ما پیش رفتیم و کار به مرحله اجرا رسید، اما به دلایلی اجرا نشد. این نمایش چندین بار در زمان‌های مختلف شروع شد، اما هر بار به اجرا نرسید.
وی تصریح کرد: بعد از سفر من به تهران آقای صالحیان در یکی از شهرستان‌های اطراف مشهد این نمایش را با گروه دیگری به روی صحنه بردند. از من درخواست کردند که از تهران بیایم و دوباره نقش حسنک را بازی کنم اما به دلیل محدودیت نتوانستم این کار را انجام دهم. حدود ۴ ماه پیش، از ایشان خواهش کردم که اگر این نمایش را در مشهد با گروه دیگری اجرا کنند، من دوباره نقش حسنک را بازی خواهم کرد. ایشان قبول کردند و ما شروع به اقدامات لازم کردیم و آن زمان اتفاق نیفتاد این درحالی بود که من شروع به تست گرفتن از بازیگران مختلف در مشهد کرده بودم.
اسحاقی گفت: این نمایش چندین شخصیت دارد که یکی از آن‌ها حسنک است و من این نقش را بازی می‌کنم. بقیه شخصیت‌ها شامل دو زن و دو مرد هستند. شخصیت‌هایی مانند دیو، روباه، کلاغ و کبری نیز در این نمایش حضور دارند. ما تست‌های مختلفی از بازیگران گرفتیم و حدود ۵۰ نفر را تست کردیم. برخی از این افراد حضوری و برخی به صورت تلفنی تست دادند و اجازه دادند که این نمایش پیش رود. این شد که من این نمایش را شروع کردم و آقای صالحیان نیز به عنوان مشاور در کنار ما ماندند.
وی افزود: یکی از انگیزه‌های اصلی من برای اجرای این نمایش، نقش حسنک بود. بعد از سال‌ها بالاخره توانستم این نقش را روی صحنه بیاورم. من زمان و انرژی زیادی را صرف این شخصیت کرده بودم و دوست داشتم که روزی بتوانم آن را به خوبی اجرا کنم.
این هنرمند تئاتر بیان کرد: در مورد شخصیت‌پردازی‌ها، دیو یک شخصیت ترسناک و سلطه‌گر است که زندگی و معاش شخصیت‌های دیگر را به هم ریخته است. روباه یک شخصیت حیله‌گر و مکار است که نماد بسیاری از افراد امروزی می‌تواند باشد. کلاغ یک شخصیت خبرچین است که مدام در حال خبرچینی است. کبری یک شخصیت کتابخوان و باسواد اما حواس‌پرت و زرنگ است. حسنک یک جوان روستایی است که دغدغه اصلی‌اش تولید پنیر و فروش آن در شهر است.
اسحاقی در خصوص پیام اصلی نمایش به مخاطب عنوان کرد: این شخصیت‌ها در طول نمایش و از طریق اتفاقات و واکنش‌هایشان به مخاطب معرفی می‌شوند و نیازی به توضیح مستقیم و واضح نیست؛ چراکه با دیدن شخصیت‌ها در نمایش پیام به مخاطب منتقل می‌شود.
وی در تشریح جزییات عوامل کار ادامه داد: طراحی صحنه و لباس این نمایش توسط هنرمندان برجسته تهرانی انجام شد. من با این افراد در تئاترهای مختلف همکاری داشته‌ام. طراحی لباس توسط دو بانوی هنرمند، آلما گشتاسب که از طراحان بزرگ لباس تئاتر و سینمای کشورمان هستند، انجام شد.
اسحاقی اضافه کرد: زمانی که طرح‌ها آماده شد، به مشهد بردم و به مجری لباس، سپردم تا آن‌ها را اجرا کند. طراحی صحنه نیز توسط سینا احمدپور انجام شد که ایشان هم از طریق خانم گشتاسب به من معرفی شدند که ایده‌های خوبی در این خصوص داشتند.
وی گفت: احسان فلاحت‌پیشه در این پروژه بسیار به من کمک کرده و در این پروژه نقش مهمی داشته است. من زمانی که در آموزشگاه تارخ هنرجوی ایشان بودم و بعدها در بسیاری از کارهایم با هم همکاری داشتیم، ایشان به‌عنوان مشاور در بازنویسی متن، طراحی صحنه و نور و همچنین ارائه ایده‌ها کمک‌های شایانی کرد .
خلق اثر هنری منحصربه‌فرد به جای کپی را ترجیح می‌دهم
اسحاقی در خصوص موسیقی نمایشنامه گفت: نکته‌ای که من در کارگردانی همیشه به عوامل منتقل می‌کنم این است که ترجیح می‌دهم یک اثر “به‌دردنخور” اما منحصربه‌فرد بسازم، یعنی چیزی که برای اولین‌بار خلق شده باشد. من چندان اهل کپی‌برداری نیستم، نه اینکه مخالف باشم بلکه ترجیحم در کارهایم چه در فیلم، تئاتر، بازیگری و کارگردانی و حالا در متن‌هایی که می‌نویسم، این بوده که اثری نو و بدیع خلق کنم.
وی ادامه داد: گاهی مخاطب از این کارهای جدید استقبال می‌کند و می‌گوید «این خودشه، این خوبه، چه چیز قشنگی!» یا ممکن است متوجه نشود و بگوید «این چه افتضاحیه!» اما حد وسط ندارد، چون جدید و برای اولین بار است. در بحث موسیقی هم همین رویکرد را داشتیم. حدود ۱۱ قطعه موسیقی برای این نمایش ساخته شد و حدود ۳ ماه برای ساخت موسیقی‌ها زمان صرف شد.
اسحاقی گفت: من در مورد تمام عناصر صحنه بسیار حساس هستم و دوست دارم همه آن‌ها با طراحی دقیق و درست روی صحنه اجرا شوند. البته این را هم در نظر دارم که به هنرمندان در حوزه‌های تخصصی‌شان، مانند طراحی صحنه، نور و لباس، اجازه دهم تا خلاقیت خود را اعمال کنند و من فقط ذهنیتم را به آن‌ها منتقل می‌کنم.
این کارگردان تئاتر عنوان کرد: در مورد بازخورد مخاطب، ما کار را شروع کردیم و اولین اجرا در سه‌شنبه هفتم اسفندماه همزمان با بارش شدید برف در مشهد بود که شرایط را برای حضور مخاطبان سخت‌تر کرد. اما شب اول استقبال خوبی داشتیم و تعداد تماشاچیان مطابق انتظار بود. به لطف خدا استقبال روزبه‌روز بهتر می‌شود. البته شرایطی مانند نزدیک شدن به پایان سال و وضعیت جوی کنونی در حضور مخاطب در سالن نمایش تأثیرگذار است. با این حال امیدواریم که همچنان استقبال خوبی داشته باشیم.
رویکرد کلاسیک را در کار کودک حفظ کردم
وی در خصوص تجربه کار کودک گفت: من در تئاتر کودک تجربه‌ای ندارم و معمولاً در این حیطه کار نمی‌کنم. گرایش من بیشتر به کارهای کلاسیک است که طراحی دقیق و ارزشمندی داشته باشد. اما در این نمایش کودک هم سعی کردم همین رویکرد را حفظ کنم. برخلاف تئاترهای کودک دیگر که معمولاً پر از رقص و ضرب‌آهنگ هستند، من تلاش کردم تا تئاتر را به شکل درست و اصولی روی صحنه به نمایش بگذارم.
تئاتر واقعی از تعداد انگشتان دست کمتر است
اسحاقی عنوان کرد: در حال حاضر اجراهای زیادی در طول شبانه‌روز در تهران و مشهد روی صحنه می‌رود، اما متأسفانه تئاتر واقعی کم است. اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم، تئاترها کمتر از انگشتان یک دست هستند. سعی کردم در این کار تئاتر واقعی را روی صحنه بیاورم. این بار این تجربه در ژانر کودک بود و برایم بسیار جالب بود، چون شخصیت خودم معمولاً از این فضا دور است، اما به هر حال این اتفاق افتاد و می‌بینیم که کودکان با این نمایش ارتباط برقرار می‌کنند.
طراحی لباس در تئاتر کودک حائز اهمیت است
این هنرمند تئاتر بیان کرد: از نظر من نکته‌ای که برای کودک می‌تواند جذاب باشد، طراحی لباس‌ها است. همچنین نوع چیدمان دکور و طراحی نور نیز در جذابیت کار نقش مهمی دارد. در تئاترهای کودکی که من می‌بینم، معمولاً طراحی صحنه به شکل حرفه‌ای و مرسوم تئاتر انجام نمی‌شود و برخی از کارگردان‌ها معتقدند که کودک شلوغی و طراحی صحنه نمی‌خواهد و چون کودک است، نیازی به این چیزها نیست. اما من در این زمینه بسیار حساس بودم و سعی کردم همه چیز را درست بچینیم.
وی گفت: معیار ما برای کار حرفه‌ای و درست صرفا کار کودک نیست، بلکه ما به عنوان سازندگان کار باید کار خوب ارائه دهیم. ما متوجه می‌شویم که تئاتر چه نقشی در آموزش و پرورش و تربیت کودک دارد. تئاتر فقط مختص گروه سنی کودک نیست و برای همه سنین می‌تواند مناسب باشد.
یکی از رسالت‌های هنر این است که آینه طبیعت باشد
اسحاقی عنوان کرد: به نظر من هنر در هر شکل و صورتی برای یک جامعه ضروری است. از نظر من یکی از رسالت‌های هنر این است که آینه طبیعت باشد، آنچه را که هست بازتاب دهد و راه‌حل‌هایی را برای مشکلات ارائه دهد.
وی افزود: رسالت تئاتر همواره حق‌گویی و ایستادگی در برابر ظلم است. هیچ‌وقت نمی‌شود هنر را خاموش کرد یا روی آن سرپوش گذاشت. ذات هنر مانند ماهی است که اگر بخواهید با زور آن را بگیرید، از دست‌تان فرار می‌کند.
اهمیت ارائه تئاتر کودک به صورت علمی با طراحی دقیق
اسحاقی اظهار کرد: من در جایگاهی نیستم که بخواهم به کسی توصیه کنم و به خود اجازه چنین جسارتی را نمی‌دهم، اما به‌عنوان یک هنرجو و یک عاشق هنر که برای یک هنر زحمت می‌کشد و دوست دارد تئاتر را به شکل علمی و درست و نه ابتذال ارائه دهد، می‌خواهم بگویم که اگر در تئاتر کودک کار می‌کنید، لطفاً طراحی‌های دقیق تئاتر را در نظر بگیرید. این‌طور نباشد که چون مخاطب کودک است، پس هرطور که بخواهیم می‌توانیم صحنه را شلوغ کنیم. باید تئاتر کودک را با طراحی درست و نورپردازی مناسب اجرا کرد.
وی در ادامه در خصوص تئاتر «ازدواج دیو و پنیر» افزود: داستان این تئاتر شجاعت و ایستادگی چند دوست و هم‌محلی را نشان می‌دهد که در جنگل، با وجود اختلاف‌نظرها و ترس‌هایشان در برابر ظلمی که دیو نماد آن است، ایستادگی می‌کنند.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: در مورد بودجه کار بخشی از هزینه‌ها از طریق سرمایه شخصی تأمین شد و بخشی دیگر را یک سرمایه‌گذار پرداخت کرد و کار به این شکل پیش رفت. برخلاف سنگ‌اندازی‌های برخی، محمد طحان بازیگر تئاتر مشهدی بسیار به ما در این حوزه کمک کرد.
نمایش «ازدواج دیو و پنیر» از یکم تا ۲۵ اسفند ماه در تماشاخانه مایان به روی صحنه می‌رود. این نمایش کودک برای کودکان بالای ۵ سال تا گروه سنی بزرگسال مناسب است.
انتهای پیام
